Encyklopedia Biblii, eBooks txt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
tytu�: "Encyklopedia Biblii"Spis rzeczyGeografia ziemi Izraela 10Ro�liny biblijne 14Drzewa i krzewy 16Biblijne zwierz�ta 18Biblijne ptaki 20Odkopywanie przesz�o�ci 28Pismo 37Archeologia i Stary Testament 41Archeologia i Nowy Testament 58Jak spisano Bibli� i jak sta�a si� jedn� ksi�g� 68T�umaczenia i t�umacze 72Wprowadzenie do Biblii 86Ksi�gi Biblii 87Rozumie� Bibli� 108Religia Izraela 115Przykazania 117Posty i �wi�ta 119Przybytek i �wi�tynie 123Kap�ani, lewici i ofiary 126Prorocy 128Pomi�dzy Testamentami 131Religia �ydowska: czasy Nowego Testamentu 133Nauczanie Jezusa 136Kult chrze�cija�ski w nowym Testamencie 1386. Podstawowe nauczanie Biblii 1417. Dom i �ycie rodzinne w Biblii 159�ycie w rodzinie 161Specjalne okazje 164Ubranie i moda 169Miasto i �ycie miejskie 174�ycie na wsi 177Budownictwo mieszkaniowe 180Po�ywienie dla rodziny 184�ycie towarzyskie 1898. Postacie biblijne 1939. Praca i stosunki spo�eczne w Biblii 217Amatorzy, fachowcy i niewolnicy 218Rolnictwo 219Budownictwo, murarze i cie�le 222Wyr�b odzie�y 225G�rnictwo i obr�bka metali 227Ceramika 229Inne zawody 232Medycyna 234Kupiectwo i handel 237Pieni�dze, wagi i miary 239Rz�d i administracja 242Edukacja 245Wojna, bro� i wojownicy 247Podr�e i transport 25110. Miejsca biblijne 25311. Narody i ludy w Biblii 279Egipcjanie 280Kananejczycy 284Filistyni 287Asyryjczycy 289Babilo�czycy 291Persowie 296Grecy 298Rzymianie 300Inne narody 30512. Atlas historii biblijnej 311Pocz�tki: Stworzenie, potop i dalsze wydarzenia 312�wiat Starego Testamentu 314Patriarchowie: od Abrahama do J�zefa 316Z Egiptu do Ziemi Obiecanej 318Jozue, podb�j i S�dziowie 320Pierwsi kr�lowie Izraela: Saul, Dawid i Salomon 322Dwa Kr�lestwa 324Wzrost pot�gi Asyrii 326Inwazja babilo�ska 328Wygnanie 330Powr�t do Jerozolimy 332Greckie imperium i kultura 334Rzym i �wiat Nowego Testamentu 336Nadzieja �yd�w 338�ladami Jezusa 340Zes�anie Ducha �wi�tego i rozw�j Ko�cio�a 342Podr�e Paw�a 344Indeks 346Podzi�kowania 352PRZEDMOWAOd prawie dw�ch tysi�cy lat Biblia prowadzi, inspiruje,pomaga i podnosi na duchu ludzi na ca�ym �wiecie. Obecniejej si�a oddzia�ywania jest r�wnie wielka jak niegdy�, dzi�ki za�przek�adom na wsp�czesne j�zyki wiele os�b przeczyta�o j�po raz pierwszy.Wi�kszo�� czytelnik�w uwa�a jednak, �e opowie�ci biblijnedotycz� nieznanego kraju i s� osadzone w obcych realiachobyczajowych. Poza tym Pismo �wi�te nie jest jednolitym utworem,lecz stanowi zbi�r sze��dziesi�ciu sze�ciu ksi�g (opr�czdeuterokanonicznych), napisanych przez r�nych autor�w, dzieje za�,kt�re oni przedstawili, obejmuj� okres prawie dw�ch tysi�cy lat.Wszystko to sprawia, �e nie jest �atwo zrozumie� i obja�ni�Bibli�. Powstaj� nieuniknione pytania: kim byli opisani ludzie,kiedy �yli, gdzie mia�y miejsce przedstawione wydarzenia, czywiadomo co� o autorach opis�w?Odpowiedzi na nie ma w�a�nie udzieli� Encyklopedia Biblii,kt�r� przet�umaczono ju� na trzyna�cie j�zyk�w, a jej ��czny nak�adponad pi�ciuset tysi�cy egzemplarzy rozszed� si� po ca�ym �wiecie.W rozdzia�ach dotycz�cych postaci, miejsc i termin�wbiblijnych informacje zosta�y uj�te w porz�dku alfabetycznym,w innych za� maj� uk�ad tematyczny. Tekst jest cz�sto uzupe�nianyilustracjami. Do rozdzia��w o uk�adzie niealfabetycznym do��czonoindeks, kt�ry u�atwia korzystanie z nich.Szczeg�ln� uwag� zwr�cono na przejrzysto�� tre�ci, a podaneinformacje s� dok�adne i zgodne z aktualnym stanem bada�. Staranosi� unikn�� trudnego, specjalistycznego j�zyka, opisy za� uzupe�nionoilustracjami - ksi��ka zawiera oko�o pi�ciuset fotografi i rysunk�w.Wszyscy, kt�rzy uczestniczyli w powstaniu Encyklopedii, maj�nadziej�, �e u�atwi ona zrozumienie Biblii i jej przes�ania, a tymsamym pozwoli mie� wi�cej przyjemno�ci i korzy�ci z lekturyPisma �wi�tego.UWAGI DO POLSKIEGO WYDANIAW tradycji chrze�cija�skiej rok narodzin Chrystusa jest uwa�anyza cezur� dziel�c� dwie ery, czyli rok zerowy. Najnowsze badaniawykaza�y, jednak �e Chrystus urodzi� si� sze�� lat wcze�niej ni�s�dzono. W Encyklopedii Biblii, chc�c ��czy� tradycj� z odkryciaminaukowymi ostatnich lat, zwrot "przed Chrystusem" jest stosowanyjako r�wnoznaczny ze zwrotem "przed nasz� er�'. Imiona, nazwymiejsc oraz cytaty podano wed�ug trzeciego wydania Biblii Tysi�clecia.Pragniemy zwr�ci� uwag�, �e niniejsza Encyklopedia jestdzie�em autor�w protestanckich, nie wszystkie zatem tre�ci tupodane s� zgodne z nauk� Ko�cio�a katolickiego. Odnosi si� tozw�aszcza do rozdzia��w: trzeciego - Dzieje Biblii - w kt�rymom�wiono wy��cznie wydania protestanckie ze szczeg�lnymuwzgl�dnieniem j�zyka angielskiego; czwartego - Rozumie� Bibli�- w kt�rym zgodnie z nurtem protestanckim przedstawionoi om�wiono tylko ksi�gi proto-, a pomini�to deuterokanoniczneStarego Testamentu; oraz sz�stego - Podstawowe nauczanie Biblii- zawieraj�cego has�a opracowane w duchu nauki protestanckiej.Ks. dr Bernard PolokKONSULTANCIDavid Clines, profesor nauk biblijnych, Uniwersytet Sheffield:rozdzia� 5 - Religia i kult w Biblii.John W. Drane, wyk�adowca nauk religijnych, Uniwersytet Stirling:Wprowadzenie do Biblii, Krytyka biblijna w rozdziale 4 -Rozumie� Bibli�.Margaret Embry:rozdzia� 9 - Praca i stosunki spo�eczne w Biblii(opr�cz Rz�d i administracja oraz Podr�e i transport).David Gillett:teksty w oparciu o s�owa Biblii w rozdziale 6 - Podstawowenauczanie Bibli.Ralph Gower:rozdzia� 7 - Dom i �ycie rodzinne w Biblii.Colin Hemer, badania religijne dla Tyndale Libraryfor Biblical Research:Grecy i Rzymianie w rozdziale 11 - Narody i ludy w Biblii;wsp�autor rozdzia�u 10 - Miejsca biblijne.Kenneth Kitchen, starszy wyk�adowca egipskiego i koptyjskiegow School of Archaeology and Oriental Studies, Liverpool University:Egipcjanie w rozdziale 11 - Narody i ludy w Biblii.Robin Keeley:Ksi�gi Biblii w rozdziale 4 - Rozumie� Bibli�.Alan Millard, starszy wyk�adowca j�zyka hebrajskiego i staro�yt-nych semickich, Liverpool University:rozdzia� 2 - Archeologia i Biblia, rozdzia� 11 - Narody i ludyw Biblii (opr�cz Rzymianie i Egipcjanie).Margaret Moore:materia�y badawcze w rozdziale 12 - Atlas historii biblijnej.Stephen Parish:Rz�d i administracja oraz Podr�e i transport w rozdziale 9 -Praca i stosunki spo�eczne w Biblii.John Paterson, profesor geografii na University of Leicester: Tarasowe zbocza wzg�rz Judeiporasta winoro�l. Po wielu latachGeografia ziemi Izraela w rozdziale 1 - Kraina Biblii. tu�aczki po pustyni B�g przypro-wadzi� sw�j lud do �yznej krainy,Canon R. W. F. Wootton: gdzie winogrona i oliwki ros�yT�umaczenia i t�umacze w rozdziale 3 - Dzieje Biblii. w obfito�ci.10 KRAINA BIBLIIGeografia ziemi IzraelaBiblia jest - zgodnie ze stwier-dzeniami w niej zawartymi - zapi-sem objawienia Boga cz�owiekowi;objawienia w konkretnym czasiei w konkretnym miejscu.Fakt, i� do zdarze� tych dosz�ona konkretnym obszarze, sprawia,�e trudniej jest je zrozumie� ko-mu�, kto mieszka w innym miejscui czasie. Ukazanie rzeczywistychmiejsc histor�� biblijnej ma zatemniezaprzeczaln� zalet�. Prawdziwahistoria wymaga autentycznejlokalizacji. �wiadczy ona, bar-dziej wymownie ni� jakiekolwieks�owa, �e Biblia nie jest zbioremopowie�ci ludowych z jakiej�legendarnej krainy. Miejsca i lu-dzie Bibl�� byli realni, tak jaki realne by�o przyj�cie Boga.Dlaczego B�g wyznaczy� "naro-dowi wybranemu" ziemi� Izraela?By� to przecie� kraj ma�y, kraj--korytarz le��cy na uboczu. Jegostolica - Jerozolima, to miasto trze-ciorz�dnej rangi w �wczesnym�wiecie, w kt�rym mo�na by�o zna-le�� kilka miast rzeczywi�cie wiel-kich. Izrael le�a� pomi�dzy dwomakulturowymi centrami dawnego�wiata: Egiptem i Mezopotami�.Prowadzi�y przeze� g��wne szlakihandlowe, kt�rymi podr�owa�owielu ludzi. Jednak fakt, �e przezIzrael przeje�d�a�o si� nawet nie za-trzymuj�c si� na d�u�ej, sprawia�,i� by�o to idealne miejsce do roz-powszechniania nowych idei czyobjawie�. By� r�wnie� krajem,w kt�rym �atwo mo�na by�o do�wiad-czy� opieki Boga, Stw�rcy i Daw-cy. Od Niego zale�a�o zes�anie jak-�e wa�nych deszcz�w oraz ochronaprzed plag� szara�czy i g�odem.W tym �wietle jaskrawe by�y �ladyg�upoty czy chciwo�ci ludzkiej.Dodatkowo erozja gleby, obu-mieranie drzew i krzew�w, wysy-chanie studni, zmniejszenie plon�w- wszystko to by�o �wiadectwem,�e �le si� dzia�o w kraju, kt�rymia� by� "mlekiem i miodemp�yn�cy". Bez wzgl�du jednak napowody kieruj�ce wyborem Boga,geografia Izraela b�dzie zawszewa�na dla histor�� opowiedzianejw Bibl��.Struktura krainyWi�kszo�� wydarze� histor��biblijnej rozgrywa si� na bardzoma�ym obszarze wschodniegowybrze�a Morza �r�dziemnego;na w�skim fragmencie l�du odgra-dzaj�cym morze od ogromnychobszar�w pusty� arabskich. �wiatmorza i �wiat pustyni oddzielones� "Urodzajnym P�ksi�ycem".Tak� bowiem nazw� nadano paso-wi �yznych ziem ci�gn�cych si� odEgiptu na po�udniu (z jego cywili-zacj�, kt�rej powstanie uwarunko-wa�y wody Nilu), przez teren z na-turalnymi opadami na wschodnimwybrze�u Morza �r�dziemnego,do �yznych ziem Mezopotam��nawadnianych przez dwie wielkierzeki: Tygrys i Eufrat.Na tle innych ziem BliskiegoWschodu P�ksi�yc wyr�nia� si�urodzajno�ci� gleby. St�d te� za-wsze poci�ga� pustynne narodyz po�udnia oraz narody z g�rzystejp�nocy. Sta�o si� to przyczyn�licznych najazd�w, przez co Izraeltak wiele razy w swej histor��przechodzi� z r�k do r�k. �ydzirzadko wyp�ywali na morza-z... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl upanicza.keep.pl
tytu�: "Encyklopedia Biblii"Spis rzeczyGeografia ziemi Izraela 10Ro�liny biblijne 14Drzewa i krzewy 16Biblijne zwierz�ta 18Biblijne ptaki 20Odkopywanie przesz�o�ci 28Pismo 37Archeologia i Stary Testament 41Archeologia i Nowy Testament 58Jak spisano Bibli� i jak sta�a si� jedn� ksi�g� 68T�umaczenia i t�umacze 72Wprowadzenie do Biblii 86Ksi�gi Biblii 87Rozumie� Bibli� 108Religia Izraela 115Przykazania 117Posty i �wi�ta 119Przybytek i �wi�tynie 123Kap�ani, lewici i ofiary 126Prorocy 128Pomi�dzy Testamentami 131Religia �ydowska: czasy Nowego Testamentu 133Nauczanie Jezusa 136Kult chrze�cija�ski w nowym Testamencie 1386. Podstawowe nauczanie Biblii 1417. Dom i �ycie rodzinne w Biblii 159�ycie w rodzinie 161Specjalne okazje 164Ubranie i moda 169Miasto i �ycie miejskie 174�ycie na wsi 177Budownictwo mieszkaniowe 180Po�ywienie dla rodziny 184�ycie towarzyskie 1898. Postacie biblijne 1939. Praca i stosunki spo�eczne w Biblii 217Amatorzy, fachowcy i niewolnicy 218Rolnictwo 219Budownictwo, murarze i cie�le 222Wyr�b odzie�y 225G�rnictwo i obr�bka metali 227Ceramika 229Inne zawody 232Medycyna 234Kupiectwo i handel 237Pieni�dze, wagi i miary 239Rz�d i administracja 242Edukacja 245Wojna, bro� i wojownicy 247Podr�e i transport 25110. Miejsca biblijne 25311. Narody i ludy w Biblii 279Egipcjanie 280Kananejczycy 284Filistyni 287Asyryjczycy 289Babilo�czycy 291Persowie 296Grecy 298Rzymianie 300Inne narody 30512. Atlas historii biblijnej 311Pocz�tki: Stworzenie, potop i dalsze wydarzenia 312�wiat Starego Testamentu 314Patriarchowie: od Abrahama do J�zefa 316Z Egiptu do Ziemi Obiecanej 318Jozue, podb�j i S�dziowie 320Pierwsi kr�lowie Izraela: Saul, Dawid i Salomon 322Dwa Kr�lestwa 324Wzrost pot�gi Asyrii 326Inwazja babilo�ska 328Wygnanie 330Powr�t do Jerozolimy 332Greckie imperium i kultura 334Rzym i �wiat Nowego Testamentu 336Nadzieja �yd�w 338�ladami Jezusa 340Zes�anie Ducha �wi�tego i rozw�j Ko�cio�a 342Podr�e Paw�a 344Indeks 346Podzi�kowania 352PRZEDMOWAOd prawie dw�ch tysi�cy lat Biblia prowadzi, inspiruje,pomaga i podnosi na duchu ludzi na ca�ym �wiecie. Obecniejej si�a oddzia�ywania jest r�wnie wielka jak niegdy�, dzi�ki za�przek�adom na wsp�czesne j�zyki wiele os�b przeczyta�o j�po raz pierwszy.Wi�kszo�� czytelnik�w uwa�a jednak, �e opowie�ci biblijnedotycz� nieznanego kraju i s� osadzone w obcych realiachobyczajowych. Poza tym Pismo �wi�te nie jest jednolitym utworem,lecz stanowi zbi�r sze��dziesi�ciu sze�ciu ksi�g (opr�czdeuterokanonicznych), napisanych przez r�nych autor�w, dzieje za�,kt�re oni przedstawili, obejmuj� okres prawie dw�ch tysi�cy lat.Wszystko to sprawia, �e nie jest �atwo zrozumie� i obja�ni�Bibli�. Powstaj� nieuniknione pytania: kim byli opisani ludzie,kiedy �yli, gdzie mia�y miejsce przedstawione wydarzenia, czywiadomo co� o autorach opis�w?Odpowiedzi na nie ma w�a�nie udzieli� Encyklopedia Biblii,kt�r� przet�umaczono ju� na trzyna�cie j�zyk�w, a jej ��czny nak�adponad pi�ciuset tysi�cy egzemplarzy rozszed� si� po ca�ym �wiecie.W rozdzia�ach dotycz�cych postaci, miejsc i termin�wbiblijnych informacje zosta�y uj�te w porz�dku alfabetycznym,w innych za� maj� uk�ad tematyczny. Tekst jest cz�sto uzupe�nianyilustracjami. Do rozdzia��w o uk�adzie niealfabetycznym do��czonoindeks, kt�ry u�atwia korzystanie z nich.Szczeg�ln� uwag� zwr�cono na przejrzysto�� tre�ci, a podaneinformacje s� dok�adne i zgodne z aktualnym stanem bada�. Staranosi� unikn�� trudnego, specjalistycznego j�zyka, opisy za� uzupe�nionoilustracjami - ksi��ka zawiera oko�o pi�ciuset fotografi i rysunk�w.Wszyscy, kt�rzy uczestniczyli w powstaniu Encyklopedii, maj�nadziej�, �e u�atwi ona zrozumienie Biblii i jej przes�ania, a tymsamym pozwoli mie� wi�cej przyjemno�ci i korzy�ci z lekturyPisma �wi�tego.UWAGI DO POLSKIEGO WYDANIAW tradycji chrze�cija�skiej rok narodzin Chrystusa jest uwa�anyza cezur� dziel�c� dwie ery, czyli rok zerowy. Najnowsze badaniawykaza�y, jednak �e Chrystus urodzi� si� sze�� lat wcze�niej ni�s�dzono. W Encyklopedii Biblii, chc�c ��czy� tradycj� z odkryciaminaukowymi ostatnich lat, zwrot "przed Chrystusem" jest stosowanyjako r�wnoznaczny ze zwrotem "przed nasz� er�'. Imiona, nazwymiejsc oraz cytaty podano wed�ug trzeciego wydania Biblii Tysi�clecia.Pragniemy zwr�ci� uwag�, �e niniejsza Encyklopedia jestdzie�em autor�w protestanckich, nie wszystkie zatem tre�ci tupodane s� zgodne z nauk� Ko�cio�a katolickiego. Odnosi si� tozw�aszcza do rozdzia��w: trzeciego - Dzieje Biblii - w kt�rymom�wiono wy��cznie wydania protestanckie ze szczeg�lnymuwzgl�dnieniem j�zyka angielskiego; czwartego - Rozumie� Bibli�- w kt�rym zgodnie z nurtem protestanckim przedstawionoi om�wiono tylko ksi�gi proto-, a pomini�to deuterokanoniczneStarego Testamentu; oraz sz�stego - Podstawowe nauczanie Biblii- zawieraj�cego has�a opracowane w duchu nauki protestanckiej.Ks. dr Bernard PolokKONSULTANCIDavid Clines, profesor nauk biblijnych, Uniwersytet Sheffield:rozdzia� 5 - Religia i kult w Biblii.John W. Drane, wyk�adowca nauk religijnych, Uniwersytet Stirling:Wprowadzenie do Biblii, Krytyka biblijna w rozdziale 4 -Rozumie� Bibli�.Margaret Embry:rozdzia� 9 - Praca i stosunki spo�eczne w Biblii(opr�cz Rz�d i administracja oraz Podr�e i transport).David Gillett:teksty w oparciu o s�owa Biblii w rozdziale 6 - Podstawowenauczanie Bibli.Ralph Gower:rozdzia� 7 - Dom i �ycie rodzinne w Biblii.Colin Hemer, badania religijne dla Tyndale Libraryfor Biblical Research:Grecy i Rzymianie w rozdziale 11 - Narody i ludy w Biblii;wsp�autor rozdzia�u 10 - Miejsca biblijne.Kenneth Kitchen, starszy wyk�adowca egipskiego i koptyjskiegow School of Archaeology and Oriental Studies, Liverpool University:Egipcjanie w rozdziale 11 - Narody i ludy w Biblii.Robin Keeley:Ksi�gi Biblii w rozdziale 4 - Rozumie� Bibli�.Alan Millard, starszy wyk�adowca j�zyka hebrajskiego i staro�yt-nych semickich, Liverpool University:rozdzia� 2 - Archeologia i Biblia, rozdzia� 11 - Narody i ludyw Biblii (opr�cz Rzymianie i Egipcjanie).Margaret Moore:materia�y badawcze w rozdziale 12 - Atlas historii biblijnej.Stephen Parish:Rz�d i administracja oraz Podr�e i transport w rozdziale 9 -Praca i stosunki spo�eczne w Biblii.John Paterson, profesor geografii na University of Leicester: Tarasowe zbocza wzg�rz Judeiporasta winoro�l. Po wielu latachGeografia ziemi Izraela w rozdziale 1 - Kraina Biblii. tu�aczki po pustyni B�g przypro-wadzi� sw�j lud do �yznej krainy,Canon R. W. F. Wootton: gdzie winogrona i oliwki ros�yT�umaczenia i t�umacze w rozdziale 3 - Dzieje Biblii. w obfito�ci.10 KRAINA BIBLIIGeografia ziemi IzraelaBiblia jest - zgodnie ze stwier-dzeniami w niej zawartymi - zapi-sem objawienia Boga cz�owiekowi;objawienia w konkretnym czasiei w konkretnym miejscu.Fakt, i� do zdarze� tych dosz�ona konkretnym obszarze, sprawia,�e trudniej jest je zrozumie� ko-mu�, kto mieszka w innym miejscui czasie. Ukazanie rzeczywistychmiejsc histor�� biblijnej ma zatemniezaprzeczaln� zalet�. Prawdziwahistoria wymaga autentycznejlokalizacji. �wiadczy ona, bar-dziej wymownie ni� jakiekolwieks�owa, �e Biblia nie jest zbioremopowie�ci ludowych z jakiej�legendarnej krainy. Miejsca i lu-dzie Bibl�� byli realni, tak jaki realne by�o przyj�cie Boga.Dlaczego B�g wyznaczy� "naro-dowi wybranemu" ziemi� Izraela?By� to przecie� kraj ma�y, kraj--korytarz le��cy na uboczu. Jegostolica - Jerozolima, to miasto trze-ciorz�dnej rangi w �wczesnym�wiecie, w kt�rym mo�na by�o zna-le�� kilka miast rzeczywi�cie wiel-kich. Izrael le�a� pomi�dzy dwomakulturowymi centrami dawnego�wiata: Egiptem i Mezopotami�.Prowadzi�y przeze� g��wne szlakihandlowe, kt�rymi podr�owa�owielu ludzi. Jednak fakt, �e przezIzrael przeje�d�a�o si� nawet nie za-trzymuj�c si� na d�u�ej, sprawia�,i� by�o to idealne miejsce do roz-powszechniania nowych idei czyobjawie�. By� r�wnie� krajem,w kt�rym �atwo mo�na by�o do�wiad-czy� opieki Boga, Stw�rcy i Daw-cy. Od Niego zale�a�o zes�anie jak-�e wa�nych deszcz�w oraz ochronaprzed plag� szara�czy i g�odem.W tym �wietle jaskrawe by�y �ladyg�upoty czy chciwo�ci ludzkiej.Dodatkowo erozja gleby, obu-mieranie drzew i krzew�w, wysy-chanie studni, zmniejszenie plon�w- wszystko to by�o �wiadectwem,�e �le si� dzia�o w kraju, kt�rymia� by� "mlekiem i miodemp�yn�cy". Bez wzgl�du jednak napowody kieruj�ce wyborem Boga,geografia Izraela b�dzie zawszewa�na dla histor�� opowiedzianejw Bibl��.Struktura krainyWi�kszo�� wydarze� histor��biblijnej rozgrywa si� na bardzoma�ym obszarze wschodniegowybrze�a Morza �r�dziemnego;na w�skim fragmencie l�du odgra-dzaj�cym morze od ogromnychobszar�w pusty� arabskich. �wiatmorza i �wiat pustyni oddzielones� "Urodzajnym P�ksi�ycem".Tak� bowiem nazw� nadano paso-wi �yznych ziem ci�gn�cych si� odEgiptu na po�udniu (z jego cywili-zacj�, kt�rej powstanie uwarunko-wa�y wody Nilu), przez teren z na-turalnymi opadami na wschodnimwybrze�u Morza �r�dziemnego,do �yznych ziem Mezopotam��nawadnianych przez dwie wielkierzeki: Tygrys i Eufrat.Na tle innych ziem BliskiegoWschodu P�ksi�yc wyr�nia� si�urodzajno�ci� gleby. St�d te� za-wsze poci�ga� pustynne narodyz po�udnia oraz narody z g�rzystejp�nocy. Sta�o si� to przyczyn�licznych najazd�w, przez co Izraeltak wiele razy w swej histor��przechodzi� z r�k do r�k. �ydzirzadko wyp�ywali na morza-z... [ Pobierz całość w formacie PDF ]