Eleonora Akwitanska - Krolowa francji i anglii, eBooks txt

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Douglas BoydEleonora Akwita�skaKr�lowa Francji i AngliiDla tych, kt�rzy s� naszym jutrem: Chloe, Edwarda, Eleanor, Eve, Gwyneth, Jessie i LilyVivant in pace!Spis tre�ciWST�P1. AKWITANSKIE DZIEDZICTWO2. PI�TNASTOLETNIA W�ADCZYNI PARY�A3. POGA�SKA KR�LOWA4. "PO�LUBI�AM MNICHA"5. GOR�CZKA KRUCJATY OGARNIA EUROP� .6. WYGODY W KONSTANTYNOPOLU,MASAKRA NA G�RZE KADMOS7. OSKAR�ENIE W ANTIOCHII,RADO�� W JEROZOLIMIE, KL�SKA POD DAMASZKIEM8. NAJWI�KSZE RYZYKO ELEONORY9. NARESZCIE SYN10. DWORSKIE �YCIE Z HENRYKIEM11. KR�L, KR�LOWA I BISKUP12. NIESNASKI I SEPARACJA13. BUNT I ZDRADA14. Z REZYDENCJI DO WIEZIENIA15. ZWYCI�SKI WI�ZIE�16. LADY ELEONORA17. RYSZARD BOHATEREM .18. "HA�BA!"19. OKRUTNE WIE�CI Z CHALUS20. MNIEJSZE Z�O21. �MIER� O PORANKUDodatek A. POSZUKIWANIA TWARZY ELEONORYDodatek B. POEZJA I PIE�NI Z CZAS�W ELEONORY PRZYPISYPODZI�KOWANIAWST�PKiedy od czasu do czasu uk�ada si� w mediach listy najbogatszych i najpot� . niejszych ludzi, niemal zawsze pojawia si� na nich Eleonora Akwita�ska. Londy�ski "Sunday Times" w swoim zestawieniu 50 najbogatszych ludzi wszech czas�w uzna� j� za najzamo�niejsz� z kobiet, a w przegl�dzie 100 najwa�niejszych ludzi II tysi�clecia magazyn "Time" og�osi� j� "najpot�niejsz� kobiet�" i "osob�, kt�ra kszta�towa�a swoje stulecie".Eleonora, charyzmatyczna, pi�kna, niezwykle inteligentna i wykszta�cona, ale r�wnie� impulsywna i dumna, zaraz po swych 15. urodzinach odziedziczy�a wielkie bogactwa i w�adz�, wraz z tytu�ami ksi�nej Poitou oraz udzielnej ksi�nej Akwitanii. Od tej chwili zawsze gra�a tylko o najwy�sz� stawk� i cz�sto przegrywa�a, p�ki ostatecznie nie za�ama�a jej �mier� ukochanego syna, Ryszarda Lwie Serce, poleg�ego w trakcie obl�enia Chalus. Nigdy wcze�niej ani nigdy p�niej losy �adnej kobiety nie by�y zwi�zane z takimi bogactwami i pot�g�, ale te� r�wnie g��bokim ub�stwem i poni�eniem.Cho� urodzi�a si� w 1122 i umar�a w 1204 roku, tajemnicza ksi�na, jedyna, kt�ra by�a r�wnocze�nie kr�low� Francji i Anglii, nie odpowiada�a �redniowiecznemu modelowi kobieco�ci w Europie. Wychowana w duchu �r�dziemnomorskiej kultury trubadur�w, gdzie szanowano zar�wno m�stwo w boju, jak i mi�osne przygody, wiersze i muzyk�, swobod� zachowania i my�li szokowa�a zakonnych uczonych, kt�rzy mieli w swoich r�kach polityczn� w�adz� na p�nocy Francji. Nawet po kanonizacji jej dw�ch prawnuk�w, �wi�tego Ludwika we Francji i �wi�tego Ferdynanda w Hiszpanii, nic nie zdo�a�o nak�oni� Ko�cio�a, aby przesta� widzie� w niej m�od� ladacznic�, kt�ra zmieni�a si� w star� wied�m�. Czterysta lat po jej �mierci Szekspir, wzoruj�c si� na zdarzeniach i postaciach z dawnych kronik, w sztuce Kr�l Jan nie�yczliwie okre�li� Eleonor� mianem "nikczemnej babki"*.Jej dziadem by� krzy�owiec i trubadur, ksi��� Wilhelm IX, pierwszy od upadku Imperium Rzymskiego europejski poeta, kt�ry pisywa� wiersze filozoficzne, ale tak�e mi�osne i satyryczne - co zreszt� pasowa�o do m�czyzny, kt�rego dama serca nosi�a miano La Dangerosa!** Trubadurzy obu p�ci przedstawiali kobiety jako wra�liwe, zmys�owe, nie za� grzeszne istoty, kt�rych jedynym przeznaczeniem jest rodzenie i wychowywanie potomstwa. W�a�nie w tej tradycji mie�ci� si� idea� dworskiej mi�o�ci, kojarzony z Eleonor� i jej c�rkami.W epoce, kiedy w czasach pokoju nawet monarchowie rzadko wychylali nos poza swoje kr�lestwa, a tylko nieliczne kobiety, wyj�wszy oblubienice w�adc�w i mo�nych, opuszcza�y rodzinne strony, Eleonora cz�sto przekracza�a kana� La Manche, a nawet zapuszcza�a si� znacznie dalej, ogl�daj�c na w�asne oczy brud �redniowiecznego Rzymu, kt�rego lud w�a�nie zabi� papie�a, dekadenck� wielko�� Konstantynopola, a tak�e poznaj�c nieprzyjemn� rzeczywisto��, ukryt� w romantycznej legendzie �aci�skiego Kr�lestwa Jerozolimy. Gdy wraca�a z drugiej krucjaty, po roku uwi�zienia przez ura�onego m�a, kr�la Francji Ludwika VII, zosta�a porwana przez bizantyjskich pirat�w i zmuszona przez papie�a Eugeniusza III do dzielenia - wbrew swej woli - �o�a z ma��onkiem.Ludzie - tak jak przedmioty - pokazuj�, ile s� warci w sytuacjach ekstremalnych. Odwaga tej niezwyk�ej kobiety by�a najbardziej widoczna wtedy, gdy los obraca� si� przeciwko niej. W1173 roku zbrojny bunt wzniecony przez jej trzech doros�ych syn�w z ma��e�stwa z Henrykiem Andegawe�skim zosta� zd�awiony po szybkiej i bezlitosnej kontrofensywie kr�la. Jedyn� szans� sta�o si� dla Eleonory zdanie na �ask� najwi�kszego wroga - Ludwika, pierwszego m�a, kt�rego udr�czy�a i opu�ci�a.Wydana Henrykowi w swoim w�asnym domu, przez ludzi, kt�rym ufa�a, b�d�c ju� tylko o kilka kilometr�w od bezpiecznych ziem Frank�w, wiedzia�a, �e cho� mo�e kr�l zlituje si� nad synami, dla niej nie b�dzie mia� lito�ci. Jej �mier� pozwoli�aby mu na powt�rny o�enek, sp�odzenie wi�cej prawowitych syn�w. M�g�by w�wczas rozgrywa� ich przeciwko starszym potomkom, przymuszaj�c do tego kar� lub kusz�c obietnic� nagrody, kt�rej i tak nie mia�by zamiaru spe�ni�. Ale cho� udzia� Eleonory w buncie sprawi�, �e Henryk wpad� wjeden ze swoich s�ynnych atak�w sza�u, kt�re zdradza�y, �e mia� przodk�w wiking�w, nie pozby� si� zdrajczyni, by� mo�e z obawy przed utrat� wniesionego przez ni� posagu: Poitou i Akwitanii. Co wi�cej, kolejne zab�jstwo nie by�oby dobrze widziane w Rzymie - zw�aszcza �e ca�kiem niedawno mnisi z Canterbury* ang. cankeredgrandame (przyp.ttum.). ** w�. niebezpieczna (przyp. t�um.).i Avranches wych�ostali monarch�, odzianego w sam� bielizn�, karz�c go w ten spos�b za wsp�udzia� w zamordowaniu Becketa.Gdyby m�� Eleonory o to poprosi�, papie� zapewne udzieli�by mu rozwodu ze wzgl�du na bliskie pokrewie�stwo z �on� (bli�sze nawet ni� to, kt�re da�o w�t�e podstawy do rozstania si� z ni� kr�la Francji, Ludwika). Ale podobne rozwi�zanie r�wnie� mog�oby zobowi�za� kr�la do zwrotu Poitou i Akwitanii, Henryk za� nigdy niczego nie oddawa�, nawet wzgardzonej narzeczonej syna, kt�r� zatrzyma� jako w�asn� kochank�.Eleonora doskonale wiedzia�a, co j� czeka. M�� by� od niej m�odszy o 11 lat, wchodzi� w�a�nie w wiek m�ski i nigdy by jej nie przebaczy�. M�g�by, od czasu do czasu dawa� jej jak�� iluzj� wolno�ci - zaprosi� na Wielkanoc albo Bo�e Narodzenie, ofiarowa� troch� materii na nowe stroje, przywilej konnych przeja�d�ek ka�dego ranka lub posiadania ksi�g. Ale ka�d� z takich marchewek zabra�by natychmiast, gdyby tylko Eleonora odm�wi�a jej skosztowania. Kij za� uderzy�by jeszcze mocniej ni� poprzednio.Od dzieci�stwa przyzwyczajona do luksusu, dobrego jad�a, wy�mienitego wina, modnych stroj�w, mi�ego towarzystwa, poezji, muzyki i ta�ca, jak d�ugo zdo�a�aby prowadzi� �ywot pozbawiony tego wszystkiego, i to w niewoli i poni�eniu? Mia�a ju� 52 lata, a w tych czasach wi�kszo�� kobiet umiera�a m�odo, przy porodzie, z przepracowania albo wskutek chor�b. Kr�lowi Francji, Ludwikowi, urodzi�a dwie c�rki. Henrykowi da�a pi�ciu syn�w i trzy c�rki, bardzo przydatne do ma��e�stw, aran�owanych dla przypiecz�towania politycznych sojuszy.Eleonora nie wiod�a zwyczajnego �ycia. Urodzi�a si� w Akwitanii, gdzie obowi�zywa�o prawo rzymskie, nieodsuwaj�ce kobiet od dziedziczenia. Po przedwczesnej �mierci jej jedynego legalnego brata wychowywano j� na dziedziczk� ksi�stwa. W ten spos�b sta�a si� nastoletni� multimilionerk�, kt�ra po�lubi�a kr�lewicza i dwa tygodnie p�niej zosta�a kr�low� Francji. Czy to ju� nie wystarczy jak na jeden �ywot?Eleonorze nie wystarczy�o. O latach, kt�re sp�dzi�a z Ludwikiem, kr��y�o wiele plotek, zwi�zanych z jej skandalicznymi romansami w Pary�u i Ziemi �wi�tej, podczas drugiej krucjaty. Po rozwodzie z Ludwikiem, w trakcie ucieczki na bezpieczne ziemie, dwukrotnie unikn�a porwania i gwa�tu. Potem nast�pi�y lata, kiedy jako ksi�na-kr�lowa w�ada�a andegawe�skim imperium, w�druj�c z dworem Henryka, gdy wielokrotnie przekracza� kana� La Manche, by zmusi� do pos�usze�stwa swych niesfornych wasali - tak, jak do tej pory czyni� tylko Wilhelm Bastard*. Ile kobiet, a nawet m�czyzn, mia�o tyle przyg�d i wr�ci�o bezpiecznie do domu, aby o nich opowiedzie�?* Wilhelm Zdobywca, przed podbojem Anglii nazywany Bastardem z racji swego nieprawego pochodzenia (przyp. dum.).Kiedy Henryk odsun�� j� od siebie po menopauzie, wiod�a na swym dworze w Poitiers �ycie odpowiednie dla kogo� ukszta�towanego przez kultur�, w kt�rej sztuka gloryfikowa�a mi�o�� i wychwala�a kobieco��. Eleonora by�a tam udzieln� w�adczyni�, a nie tylko kr�lewsk� ma��onk�. A jednak zaryzykowa�a wszystko i uknu�a intryg� godn� rzymskiej cesarzowej Julii, by zjednoczy� w spisku przeciwko ojcu trzech syn�w, z kt�rych ka�dy nienawidzi� drugiego bardziej, ni� ich gwa�townego, bezlito�nie manipuluj�cego lud�mi ojca. Dlaczego? I czemu, wzi�ta przez m�a do niewoli, nie przyj�a honorowego rozwi�zania, jakie proponowa�, tak jak uczyni�aby wi�kszo�� kobiet o jej pozycji i w jej wieku: wyrzek�a si� tytu��w, a potem uda�a do klasztoru? Ku rozpaczy historyk�w w trakcie 15 lat ... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • upanicza.keep.pl